1211 dicembre 20, Pisa

In nomine Patris et Filii et Spiritus Sancti, amen. Proborum semper est consuetudo virorum, inter quos virtus viget et praevalet, omnem a se materiam(a) amputare, et nuntiis sese concordiae, ac pacis faederibus conligare. Ideo ex hac publica litterarum serie, cunctis scire volentibus sit manifestum quia nos Gerardus Curxenerlis, et Ferrans dominus Paneporci, et Baudinutus Gaetani, et Baudinus Marzutti, atque Addonis Turchi, Pisanorum Dei gratia consules, pro nobis et sociis nostris consulibus, et pro communi Pisano, et pro civitate Pisana, et pro omnibus Pisanis, et omnibus hominibus Pisani districtus, et qui Pisano nomine censentur, facimus vobis Raymundo de Farnario et Raymundo Ricardo, legatis civitatis Arelatensis et burgi eiusdem civitatis, pro ipsa civitate et burgo, et pro venerabili domino Michaele Dei gratia Arelatensi archiepiscopo, et pro consulibus et rectoribus et populo universo praefatae civitatis et burgi, et pro omnibus hominibus suae iurisdictionis et fortiae et districtus Arelatensis civitatis , firmam et veram pacem; et omnes querimonias de rebus ablatis sive dannis illatis, quas Pisana civitas vel commune civitatis Pisanae, vel aliquis de civitate vel iurisdictione, vel districtu eius, habet contra universitatem Arelatensem, vel contra aliquem Arelatensem civem, vel contra aliquem de iurisdictione et dictrictu Arelatensis civitatis, et damna eis illata, nos pro nobis, et pro sociis nostris consulibus et pro civitate Pisana, et pro communi Pisano, et pro omnibus hominibus Pisanae civitatis et eius districtus, et iurisdictionis, bono animo remittimus et convenimus, et promittimus pro nobis et pro sociis nostris consulibus et pro communi Pisano, et pro civitate Pisana, et pro omnibus Pisanis, et Pisani districtus hominibus, et qui Pisano nomine censentur, vobis scriptis Raymundo de Farnario et Raymundo Ricardo legatis Arelatensis civitatis et eius burgo, pro ipsa civitate et burgo et pro supradicto domino venerabili Arelatensi archiepiscopo, et pro consulibus et rectoribus et populo universo praedictae civitatis, et pro omnibus suae iurisdictionis hominibus, et fortiae et districtus civitatis Arelatensis, quod firmam et veram pacem tenebimus cum civitate Arelatensi, et cum omnibus hominibus civitatis Arelatensis, et eius burgi et fortiae et districtus, et etiam omnibus qui Arelatensi nomine censentur; et salvabimus et defendemus eos omnes, in personis et rebus, terra et mari et aqua, sanos et naufragos, eundo, stando et redeundo in civitate Pisana, et eius portu et fortia et districtu, tam contra amicos quam contra inimicos, et contra omnes personas et locum; et quod in personis et rebus non offendemus, nec offendi faciemus aliquo modo, in aliqua parte, Arelatensem, vel aliquem de civitate Arelatensi, vel eius burgo, vel aliquem de districtu vel fortia Arelatensis civitatis, vel aliquem qui Arelatensi nomine censetur, vel aliquem qui in ligno Arelatensi cum Arelatensibus navigabit, nisi ille sit de terra, cum qua Pisana civitas publicam guerram habeat, vel de qua Pisana civitas per suas litteras civitati Arelatensi denuntiaverit, quod guerram habeat, quae denuntiatio fieri non debet, nisi de ea terra cum qua in veritate Pisana civitas guerram habuerit; quod tunc si eum offenderet, pax propter hoc non rumpatur; et quod si offensio facta fuerit de personis infra XL dies, ex quo reclamatio facta fuerit in civitate Pisana consulibus vel rectoribus Pisanorum, si ille offensam fecerit, fuerit de iurisdictione civitatis Pisanae, convenientem inde vindictam faciemus. Si vero de rebus fuerit offensio facta alicui Arelatensis civitatis, vel eius iurisdictionis, aut fortiae vel districtus, vel alicui qui Arelatensi nomine censeatur, et hoc probatum et certum fuerit, faciemus, infra XL dies contiunuos connumerandos ab inquisitione ab eo facta, vel ab aliqua persona pro eo, cum integritate, ablata, si invenientur, restitui, si non invenientur, de bonis [ eius] qui damnum dedit emendari faciemus; hoc tamen intellecto, sive praesens vel absens sit qui damnum dedit. Cum tamen solvendo sit, plenarie, ut dictum est, ablata restitui vel emendari faciemus. Si vero solvendo non fuerit in totum sed pro parte, pro ea parte qua solvendo fuerit, damnum emendari faciemus; pro ea autem qua solvendo non fuerit, faciemus fieri de eo qui offensam fecerit, iustitiam, secundum rationem et bonum usum civitatis Pisanae. Si autem dubitetur utrum ille, cui damnum illatum fuerit, sit de civitate Arelatensi, vel eius districtu, aut fortia, et hoc non probaverit, faciemus omnia supra dicta infra XL dies, postquam de hoc litteras sigillatas Arelatensis civitatis sigillo a communi Arelatensi missas, habuerimus, et quo minus habeamus, fraudem non committemus; et tunc res quas invenerimus, retinebimus strictas usque ad tres menses: de mercationibus et caeteris contractibus inter Arelatenses et Pisanos habitis, Arelatenses Pisam, si voluerint Pisani, conveniri possint, et ad rationem cogi, et quod si aliquis Arelatensis vel de Arelatensi districtu seu fortia, de aliquo negotio quod ab hodie in antea fiet, vel ante factionem pacis, inter civitatem Arelatensem et Pisanam factum fuerit, reclamationem fecerit de aliquo homine Pisano vel eius districtu aut fortia, seu de aliquo forestario, qui in civitate Pisana tunc invenietur, secundum rationem et bonum usum civitatis Pisanae, iustitiae plenitudinem et fieri faciemus, exceptis quam de damnis datis et ablationibus, et damnis hinc inde factis usque ad diem compositionis huius pacis, de quibus omnibus non teneamur facere; et quod recipiemus et salvabimus et defendemus omnes homines et res et navigia Arelatensium, et hominum fortiae eius et districtus, et eos qui Arelatensi nomine censentur, cum omnibus rebus quas habuerint, sive secum reduxerint, et qui ad Pisanam civitatem vel eius fortiam devenient et applicabunt sive confugient, et morari voluerint, ab omnibus hominibus et personis, et eos securos et tutos faciemus et adiuvabimus eos pro nostro posse; et quicumque egredi voluerint, eos libere exire permittemus cum omnibus eorum rebus; nec antequam voluerint ipsi Arelatenses, eos exire cogemus; et quod navigare permittemus Pisanos cum Arelatensibus, et eis nullo modo prohibebimus, nec prohiberi faciemus cum Arelatensibus navigare vel ire quocumque modo volentibus; et quod publicorum inimicorum Arelatensis civitatis avere si forte in aliquo navigio cum Pisanis fuerit inventum ab Arelatensibus, ipsi Pisanni(b) non facient suum, nec suo nomine ispum defendere. Et si forte aliquis Pisanus cum publicis inimicis Arelatensium inventus fuerit in eorum navibus et lingnis eundo vel redeundo, liceat Arelatensibus et Arelatis fortiae et districtus hominibus, Pisanos et res eorum tamquam inimicos offendere et capere, et capta retinere, et non reddere nec reddi facere, et propter hoc pax et concordia non rumpatur; et quod de avere Arelatensium, quod ipsi per riveriam vel undecumque, aut de quacumque parte adductum fuerit, si ibi vendentur, tollantur in introitu vel exitu denarii IV pro libra monetae Pisanae, et non plus quacumque occasione. De eo quod ibi vendetur non nihil tollatur, sed ubicumque voluerit, de eo quem habuerit deferri aliquo modo non impediatur. Et si forte quod absit alquid praedictorum non fuerit obsevatum, propterea pax non rumpatur, sed id quod non fuerit observatum, infra XX dies ab inquisitione facta emendetur. Predicta vero pax et conventio debet observari ab hodie usque in annos XXV proximos. Quae omnia toto tempore nostri consulatus sic observare et facere ad sancta Dei evangelia, quod non recipiemus sequentes consules vel rectorem, aut administratores sive potestatem, qui non iurent omnia predicta firma tenere, facere et observare; et qui non iurent quod infra VIII dies, ex quo carta publica notarii Arelatensis civitatis, in qua continentur nomina iuratorum Arelatensium, sigillata sigillo communis Arelatensis civitatis, Pisis eis delata fuerit, facient iurare ad sancta Dei evangelia [ de melioribus] civibus Pisanis, qui eisdem consulibus ve rectoribus sive potestati convenientes esse videbuntur, coram publico notario Pisanae civitatis, qui nomina iuratorum scribet, et vobis scripta transmittetur sigillata sigillo communis Pisani, quod praedictam pacem, et supra scripta omnia quae in tenore supra scriptae pacis continentur, firma tenebunt, facient, observabunt et similiter non recipiemus sequentes consules, vel rectores, sive potestatem qui non iurent quod non recipient alios sibi sequentes, nec illi alios qui pro tempore fuerint, quod predictam pacem et caetera omnia, quae in tenore supradictae conventionis pacis continentur, firma tenebunt, et observabunt, et sic iuretur et observetur pro tempore, usque ad predictum terminum XXV annorum. Et taliter haec omnia supra scripta Baudinum Martii, domini Imperatoris iudicem et notarium, et Pisanae civitatis cancellarium scribere rogavimus.
Acta sunt haec omnia suprascripta Pisis porta pontis, in ballatorio curiae domini Lotharii, Pisani archiepiscopi. Praesentibus Girardo Magneti et Galgavo eius germano, Rauverio domini Robertini et Teberto Dodonis, et Guidardo cancellario et Bonalbergo iudice et notario domini Tavicerdi, et Silvestro iudice et notario, et aliis pluribus testibus ad hoc rogatis. Dominicae incarnationis anno MCCXII, indictione XV, XIII kalendas ianuarii.
Ego Bonalbergo domini Tavicerdi, domini Othonis serenissimi Romanorum imperatoris iudex ordinarius, notarius et cancellarius Pisanae civitatis scriba publicus, hanc cartam a supradicto Baudino Martii, domini imperatoris iudice et notario, et Pisanae civitatis cancellario, rogatu eius, secunda a me visa et lecta, ipsius quoque parabola et mandato, scripsi atque firmavi.
Ego Guillelmus Patri publicus notarius Arelatensis authenticum huius exempli, sigillo cereo pendenti civitatis Pisanae sigillatum, videns legi, et sic ut in eo continebatur, ut in hoc legitur exemplo praeter literam plus minusve et hoc exemplum scripsi et signo meo signavi